“AI moet vooral een hulpmiddel zijn”
Van de klantendienst bij de bank tot de smartphone van je kind: artificiële intelligentie lijkt vandaag de dag wel overal aanwezig. Het gaat daarbij ook regelmatig over de risico’s die deze nieuwe technologie met zich meebrengt. Maar wist je dat twee Truienaren er mee voor zorgen dat AI op een veilige manier gebruikt wordt? Met hun consultancybedrijf UMANIQ (opgericht met nog een derde Limburger, Geoffrey Ceunen) zijn ze intussen al een internationale autoriteit op het vlak van data en AI. Met een grondige kennis van de wetgeving en de risico’s van AI zorgen ze ervoor dat veiligheid hand in hand gaat met innovatie.
Wat is AI, en waarom praat iedereen erover?
“Je kan artificiële intelligentie eigenlijk bekijken als heel complexe wiskunde of statistiek. Het is geweldig goed in het vinden van patronen in heel grote hoeveelheden gegevens. Denk bijvoorbeeld aan het detecteren van fraude bij de bank. Een AI-systeem kan dan duizenden transacties per uur bekijken en beoordelen, terwijl dat voor een mens onmogelijk zou zijn. Dankzij die patroonherkenning kan je met AI ook bepaalde zaken automatiseren. In een fabriek kan een AI-systeem constant in het oog houden wat er allemaal gebeurt, en als er iets misloopt, kan het de productielijn automatisch stilleggen.”
“Tegenwoordig wordt er vooral veel gesproken over generatieve AI, waarmee je teksten, beelden, video’s of geluid kan genereren. Dat is een specifieke categorie van AI-systemen, maar heel wat mensen denken dat dat alles is wat AI kan. Dat klopt dus niet! In feite zorgt AI er dus voor dat computers dingen kunnen doen waarvan we vroeger dachten dat er menselijke intelligentie voor nodig was. Dat betekent natuurlijk niet dat AI-systemen even slim zijn als mensen, verre van zelfs! Het gaat vooral om het imiteren van menselijke intelligentie en vaak ook om heel specifieke taken.”
“AI is geweldig goed in het vinden van patronen in grote hoeveelheden gegevens, zoals bij fraudedetectie.”
“AI heeft heel wat voordelen, maar houdt ook flinke risico’s in. Bij een bank waar AI aan fraudedetectie doet, kan het bijvoorbeeld gebeuren dat er onterecht mensen van fraude worden beschuldigd. Daar moet je erg waakzaam voor zijn, want dat kan grote gevolgen hebben. Vanuit UMANIQ geven we regelmatig advies in zulke situaties: hoe kan je die AI-systemen zo gebruiken dat zulke fouten minder vaak voorkomen? Je kan bijvoorbeeld een proces opbouwen waarbij een mens de gedetecteerde gevallen controleert, zeker wanneer het systeem niet helemaal zeker is of het wel echt gaat om fraude. We merken dat beter omgaan met AI vooral draait om het juist inzetten van onze menselijke intelligentie. Dat is iets waar we altijd op hameren: AI moet vooral een hulpmiddel zijn, geen vervanging. Als AI te veel autonomie krijgt in gevoelige situaties, ontstaan er problemen.”
“We zien ook dat AI al breed ingezet wordt in heel wat situaties. Denk bijvoorbeeld aan klantenservice: om de dienstverlening te verbeteren, kunnen bedrijven chatbots met generatieve AI inzetten waar je je vragen aan kan stellen. Voor de complexe vragen komt er toch een mens aan te pas, natuurlijk. Sommige mensen vinden die automatisering geen positieve ontwikkeling, maar in de praktijk zie je toch dat het heel wat problemen oplost. Beter af en toe vijf minuten met een chatbot praten dan een uur in de wacht hangen aan de telefoon, toch? We blijven wel altijd kritisch kijken naar de technologie. Wij gaan nooit zeggen dat je AI moet gebruiken als het niet nodig is.”
Hoe kan je zelf aan de slag met AI?
“De meest toegankelijke vorm van AI blijft toch wel generatieve AI. Er zijn heel wat tools op de markt die je vragen beantwoorden, teksten voor je schrijven, of afbeeldingen voor je maken. Surf bijvoorbeeld eens naar ChatGPT (de chatbot van OpenAI), Gemini (van Google), of Claude (van het iets minder bekende Anthropic). Je kan bijvoorbeeld vragen om een tekstje te schrijven voor je kerstkaartjes, om je kerstmenu of cadeaulijst in elkaar te flansen, of een volledige nieuwjaarsquiz te schrijven. Dat kan je gewoon vragen zoals je het aan een mens vraagt! Bijvoorbeeld: ‘Schrijf een nieuwjaarsquiz met twintig vragen. Hou het op beginnersniveau. Het gaat om Vlaamse quizzers. Ik wil de categorieën aardrijkskunde, muziek, technologie en geschiedenis.’”
“Chatbots lossen praktische problemen op, maar controleer altijd hun antwoorden, feiten en fictie lopen soms door elkaar”
“Hierbij moet je wel echt goed opletten: heel wat chatbots geven regelmatig foute antwoorden. Eigenlijk werken ze met een heel complexe vorm van woordvoorspelling, een beetje zoals de woordsuggesties op je smartphone-toetsenbord. Ze voorspellen ook op basis van gegevens die op het internet staan. Daarbij kunnen ze erg moeilijk feiten van fictie onderscheiden. Algemeen bekende zaken zullen ze vaak juist hebben. Maar als het om specifieke feiten of rekensommen gaat, moet je dus zeker goed controleren wat een chatbot schrijft.”
“De kwaliteit van wat ze produceren is voor een groot deel afhankelijk van jouw vraag, oftewel jouw ‘prompt’. Daar zijn heel wat trucjes voor te vinden, zoals bijvoorbeeld zeggen dat de chatbot moet doen alsof het een expert is in een bepaald onderwerp, of dat het diep moet ademhalen alvorens te antwoorden, dat het je vraag stap voor stap moet beantwoorden, enzovoort. Nog een laatste tip: als je niet tevreden bent, zeg dat dan! Zo’n chatbot gaat zich nooit beledigd voelen. Het gaat wel een ander antwoord genereren waar je hopelijk wel tevreden mee bent.”
Het mag duidelijk zijn dat AI enorme mogelijkheden biedt die we best kunnen omarmen. Met Jens en Koen hebben we in Sint-Truiden alvast twee experten die ons kunnen helpen om de risico’s aan te pakken en AI op een juiste, verantwoorde manier te gaan gebruiken.
Over Jens en Koen
Jens Meijen verloor enkele jaren geleden zijn hart aan de fruitstad en woont in de stadskern van Sint-Truiden. Hij maakt momenteel zijn doctoraat af aan de KU Leuven en is onderzoeker bij verschillende Amerikaanse denktanks. De eerste helft van dit jaar woonde en werkte hij vlakbij Silicon Valley, aan Stanford University. Eerder was hij onderzoeker aan de Universiteit van Oxford en werkte hij in Brazilië, Marokko en een tiental Europese landen. Met die internationale ervaring wil hij AI in België en omstreken efficiënter en veiliger maken.
Koen Mathijs is een geboren en getogen Truienaar en woont momenteel in Wilderen. Hij is een veteraan uit de IT- en privacy-wereld met twee decennia aan ervaring op de teller. Na twaalf jaar bij de Vlaamse overheid werkte hij bij internationale consultancybedrijven alvorens UMANIQ op te richten. Daarnaast is Koen ook de oprichter van Stars From Care vzw, een organisatie die zich inzet voor de waardering en erkenning van zorgmedewerkers.
