“Overdag zijn wij met zes, daarna werken wij met twee groepen”
Als ze met loeiende sirenes uitrukken, zet je je auto spontaan aan de kant en houd je de adem in in de hoop dat de brandweer het probleem snel kan oplossen. Maar wat weten we eigenlijk over de brandweer van Sint-Truiden en hoe is die georganiseerd? Den Truineer trok naar huidig sectorcommandant Dirk Odeurs (59) en ex-com- mandant Etienne Leers (72) voor een gesprek over de werking en fusie in Limburg en kreeg ook heel wat anekdotes te horen. Vooraf geven we alvast mee dat Limburg sinds 1 januari 2015 drie hulpverleningszones telt: Zuid-West Limburg, Noord-Limburg en Oost-Limburg. De brandweer van Sint-Truiden maakt samen met de posten in Hasselt, Borgloon, Herk-de-Stad, Tongeren, Berin- gen, Heusden-Zolder en Tessenderlo deel uit van de hulpverleningszone Zuid-West Limburg.
Is er sprake van een grote evolutie?
Etienne Leers: “Zeg maar revolutie. Ik herinner me nog onze eerste uitrusting eind jaren 80. Die bestond uit: rubberen botten, een katoenen overall, een plastieken brandweerjas, werkhandschoenen en een witte helm van kunststof. Daar moet je nu eens iemand mee naar een interventie sturen hé! Ook op het vlak van materiaal was er weinig: een tankwagen, een houten ladderwagen, een autopomp en een camionette. Wij waren wel de eerste lichting van brandweermannen in Limburg die bij gevaarlijke situaties beroep konden doen op perslucht. Uiteraard heeft de bouw van de nieuwe brandweerkazerne in 2000 alles in een stroomversnelling gebracht. Niemand geloofde in een budget van 3 miljoen euro, maar we wisten het wel waar te maken. Intussen was ons korps ook vergroot en waren er zes vaste brandweermannen in dienst. Vroeger was dat alleen Guy Coninckx, die ik als commandant opvolgde, en Louis Lamborelle. Beiden waren goed gekend in Sint-Truiden en omgeving.”
Waarom werden er in Limburg 3 hulpverleningszones opgericht? Dirk Odeurs: “Het samengaan van verschillende brandweerkorpsen kwam er na de invoering van de Snelst Adequate Hulp (SAH), het systeem waarbij het Hulpcentrum 100 (112) niet langer het territoriaal bevoegde maar wel het snelste korps uitstuurt: het korps dat dus het snelst op de interventieplaats aanwezig kan zijn. Uiteraard is de bedoeling van deze schaalvergroting de kwaliteit van de brandweer te verhogen. We streven naar een nog betere hulpverlening om de veiligheid van burgers en personeel in ons land te vergroten. Daarbij is een goede basisopleiding onontbeerlijk net als een efficiëntere inzet van mensen en middelen.”
Alles gecentraliseerd in Hasselt
Hoe evalueer je de werking na acht jaar hervorming?
Dirk Odeurs: “Eerlijk, ik had nooit gedacht dat die fusie er ooit zou komen maar plots was ze er én ik ervaar heel wat positieve dingen. Er is op korte tijd een zeer goede structuur uitgebouwd op logistiek en administratief vlak maar er wordt ook veel aandacht aan vorming en training besteed. Het is even wennen met het nieuwe oproepsysteem want je moet nu met iedereen van een ander korps kunnen samenwerken.”
Verwacht je één grote fusie in Limburg?
Etienne Leers: “In tegenstelling tot Dirk heb ik toch wat gemengde gevoelens bij één grote fusie in Limburg. De tijden zijn inderdaad veranderd, maar hoe gaat de werking verlopen bij een grote fusie en welke impact heeft dat op het menselijk vlak. Het blijven toch grote vraagtekens.”
“Het is even wennen met het nieuwe oproepsysteem
want je moet nu met iedereen van een ander korps kunnen samenwerken”
Kan je uitleggen wat er gebeurt wanneer een oproep binnenkomt? Dirk Odeurs: “Alles is gecentraliseerd in Hasselt. Een oproep komt binnen, de dispatching vergaart zoveel mogelijk informatie en de rest gebeurt eigenlijk allemaal digitaal via bepaalde procedures waarbij volgens een KB een minimum aan inzet van personeel en middelen vereist is. In de praktijk wordt er meer ingezet. Zo zijn er in onze kazerne in Sint-Truiden tussen 8 uur en 16.30 uur altijd zes brandweermannen aanwezig. Na 16.30 uur beschikken we over een ‘snelle’ groep, die binnen een tijdspanne van 4 minuten aanwezig is en een ’trage’ groep, die wat later toekomt. De afstand van de woonplaats naar de kazerne is hiervoor bepalend. Intussen is de interventieplaats en de snelste weg ernaar toe via gps in de brandweerwagen digitaal aangebracht vanuit Hasselt en zo kan er meteen vertrokken worden.”
Betaald tijdens opleiding
Hoeveel interventies deden jullie in 2022?
Dirk Odeurs: “Wat Sint-Truiden betreft waren dat er 2.874. Zo werd er 53 keer uitgerukt voor interventies voor gevaarlijke stoffen, 228 keer voor branden en 2.603 keer voor technische interventies waarbij liefst 1.470 keer voor wespennesten. Dat is de laatste jaren steeds meer omdat we geen echte winters meer kennen en er ook niet meer gespoten mag worden. Naar de zomer toe geef ik het advies mee aan onze inwoners om niet het initiatief te nemen om zelf een wespennest uit te steken. Onze BPA (brandweer-preventie
-adviseur), die nationaal gestuurd wordt, is op dat vlak een goede aanspreekbuis.”
Moet je echt stoer zijn om bij een brandweerkorps te komen? Dirk Odeurs: “Dat is nog een vooroordeel uit het verleden maar om te kunnen deelnemen aan de driejarige opleiding aan het PLOT in Genk, moet je wel slagen in een cognitieve test, een test in handvaardigheid, een sporttest en een federaal geschiktheidsdocument kunnen voorleggen. Dan kan je beginnen aan je opleiding en behaal je het diploma van stagiair waarbij je aan de slag kan in één van de brandweerposten. Belangrijk om te weten is wel dat je tijdens je opleiding een uitkering geniet. Bij ons in de kazerne zijn er op dit ogenblik 12 beroepsbrandweermannen actief en 54 vrijwilligers, onder wie ook enkele dames. De meeste vrijwilligers streven ernaar om later in het beroepskorps actief te kunnen zijn.”
Engagement
Waarom ga je aan de slag als vrijwilliger bij de brandweer? Etienne Leers: “Zoals het op onze website staat te lezen zijn we nog naarstig op zoek naar vrijwilligers. Het belangrijkste bij deze job is je medemens helpen en samen met je collega’s strijden voor hetzelfde doel. Uiteraard sta je soms voor hete vuren. Toch zoeken we geen waaghalzen of krachtpatsers. Neen, bij ons staat de veiligheid van jezelf en die van je collega’s altijd centraal.
Onze ideale vrijwillige brandweerman of -vrouw is een teamspeler die anderen wil helpen en beschermen. Maar let op: vrijwilliger bij de brandweer vraagt heel wat engagement. Ook ’s avonds, tijdens de weekends en op de momenten dat het minder goed past, moet je paraat staan voor een oproep.”
Een brandweerjob is niet zonder gevaar, hoe verwerk je de drama’s? Etienne Leers: “Je leert er mee leven maar echt gewoon word je het nooit. Ik herinner me nog een auto-ongeval in Ordingen met 4 jongeren. Drie jongens waren op slag dood, de vierde overleed in het ziekenhuis. Wel daar heb ik nachten van wakker gelegen. Ook een brand in de Rijschoolstraat waarbij een jong meisje in het vuur bleef, is in mijn geheugen geprent. Zelf heb ik geluk gehad bij een brand op een plat dak in de Naamsesteenweg toen het dak onder mij wegschoof maar ik gelukkig nog op de rand kon staan.”
“Je leert leven met de drama’s, maar echt ‘gewoon’ word je het nooit”
Jullie werken sinds korte tijd met het Sint-Trudo Ziekenhuis samen Dirk Odeurs: “Dat klopt. Onze hulpverleningszone en het Sint- Trudo Ziekenhuis werken vanaf nu samen voor oproepen via de noodcentrale 112. Wij zorgen voor de ziekenwagen en de hulpverlener-ambulanciers, het ziekenhuis zorgt dat op elke rit met de ziekenwagen een spoedverpleegkundige meerijdt. Op die manier kunnen we in Sint-Truiden en de omliggende gemeentes de meest adequate, dringende hulp bieden. Nieuw is de ziekenwagendienst vanuit het ziekenhuis niet. Wat wel veranderde, is wie de ziekenwagen en de hulpverlener- ambulanciers aanlevert. Het ziekenhuis deed tot hiervoor beroep op een privé-ziekenwagendienst om de dringende geneeskundige hulpverlening in de regio te voorzien.”
Hoe kijk je terug op jouw carrière binnen het brandweerkorps? Etienne Leers: “Als je iets moet opgeven, wat je graag doet, heb je altijd spijt maar ik was goed voorbereid op mijn pensioen. De brandweer is een aparte wereld, heel sociaal ook. In de vroegere kazerne in de Zoutstraat werd er na het werk veel plezier gemaakt en een stevige pint gedronken. Let op, het was geen kleuterklas hé! In onze job moet je immers blindelings op mekaar kunnen vertrouwen. Nu is dat allemaal niet meer mogelijk door de strenge wetgeving.”
