De Herk en de Mombeek vormen de blauwe levensaders van Haspengouw. Ze voeden de vallei en zijn zelfs cruciaal om de klimaatdoelstellingen te realiseren. Zo helpt de vallei niet enkel de klimaatschokken zoals droogte en overstromingen op te vangen. De vallei zorgt ook voor captatie van CO2.
Bovendien is de vallei op Vlaams niveau aangeduid als topprioriteit om de Europese Kaderrichtlijn Water te behalen. Dat wil zeggen dat aan dit gebied prioriteit wordt gegeven om een goede ecologische toestand te bereiken. De waterlopen en hun valleien hebben de potentie om tot de meest zuivere en natuurlijke waterlopen van Vlaanderen te behoren. Daarvoor zijn gebundelde inspanningen nodig.
Ambitieus plan
Op de jaarlijkse Demerdag zetten elf Limburgse gemeenten (Alken, Borgloon, Diepenbeek, Hasselt, Heers, Herk-de-Stad, Kortessem, Nieuwerkerken, Sint-Truiden, Tongeren en Wellen) samen met het Bekkenbestuur van het Demerbekken, Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren, provincie Limburg, watering De Herk, Proefcentrum Fruitteelt, Provinciaal Instituut voor Biotechnisch Onderwijs (PIBO-)campus, Natuurpunt, Boerenbond, Landelijk Vlaanderen, Limburgs Landschap, de Limburgse Milieukoepel en 4 administraties van de Vlaamse overheid hun engagement kracht bij door de ondertekening van een ambitieus en gedragen actieplan.
Dat plan bestaat uit een heel scala aan maatregelen en concrete projecten die het watersysteem en de algemene ecologische toestand van het gebied verbeteren. Dat is goed voor de mens ?n de natuur. De eerste uitvoeringen kunnen al in de loop van de volgende jaren verwacht worden. Bijzonder is dat alle waterbeheerders de komende jaren in dit gebied extra willen investeren, zowel de Vlaamse Milieumaatschappij als watering De Herk als provincie Limburg.
Integraal projectactieplan
Het is het resultaat van een samenwerking uitgebouwd door het bekkensecretariaat van het Demerbekken en het regionaal landschap Haspengouw en Voeren in samenwerking met provincie Limburg. Zij namen enkele jaren geleden het initiatief om voor deze twee Haspengouwse beekvalleien een actieplan voor te bereiden. Heel wat projectidee?n werden ondertussen voorbereid en afgetoetst naar haalbaarheid en draagvlak.
Al ruim acht jaar brengen zij binnen een integrale projectwerking waterbeheerders, gemeenten en andere betrokken instanties en organisaties samen om de Herk, de Mombeek en hun vallei te herstellen tot veerkrachtige systemen. Ook met individuele grondeigenaars wordt samengewerkt. Integraal waterbeleid is een immers een zaak van iedereen.
Vlaamse steun
De Vlaamse overheid voorziet een budget exclusief voor de Herk- en Mombeekvallei via het landinrichtingsproject Water-Land-Schap, een programma dat zich richt op probleemoplossing omtrent water in landelijke gebieden. Bovendien trekt Vlaams minister van Omgeving, Natuur en Landbouw Koen Van den Heuvel voor heel Vlaanderen ? 818 500 uit, specifiek voor demonstratiemaatregelen die een antwoord kunnen bieden op het veranderende klimaat.
Ook de partners van het programmateam Water-Land-Schap engageerden zich op maandag 30 september tot verdere samenwerking. De VLM, de VMM, het departement Landbouw en Visserij, het departement Omgeving, ILVO, VITO-Vlakwa, het Agentschap voor Natuur en Bos en Architecture Workroom hebben hiertoe een charter ondertekend. Tegelijkertijd ondersteunen de Vlaamse partners ook het lokale project Herk en Mombeek.
Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren
Het? Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren is een bijzondere streek in het Zuiden van Belgisch Limburg. De vzw Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren bestaat sinds 1999 en is een samenwerkingsverband tussen overheden, natuurverenigingen, landbouworganisaties, wildbeheereenheden en toeristische verenigingen. Een team van 15 medewerkers werkt enthousiast aan een duidelijke missie: zorg voor natuur en landschap.
Het Demerbekken
Het Demerbekken is het grootste bekken van Vlaanderen en omvat 51 gemeenten. Het strekt zich voor twee derde uit over de provincie Limburg en voor ??n derde over de provincie Vlaams-Brabant. Het bekkensecretariaat van het Demerbekken organiseert integrale projecten in elk van de deelgebieden van het Demerbekken. Op de Demerdag werden die projecten ter inspiratie getoond aan andere betrokkenen van het integraal waterbeleid.? Zo blijkt het gebied van Herk en Mombeek, onder impuls van Regionaal Landschap en Bekkensecretariaat in samenwerking met provincie Limburg, een voorloper geweest te zijn van lokale hermeanderingsprojecten.
